Cần có những hỗ trợ thiết thực về pháp lý với Người chuyển giới ở Việt nam

Theo nghiên cứu của SCDI tại TP. Hồ Chí Minh cho thấy 45% người chuyển giới là nữ sinh bị từ chối việc làm do phân biệt đối xử dựa trên bản dạng giới. Điều này phần nào giải thích cho thực tế chỉ có 4% những người tham gia khảo sát có việc làm ở khu vực chính (có hợp đồng lao động và được hưởng các chế độ, lợi ích của người lao động), và có tới 13% kiếm sống bằng nghề mại dâm.

Tình trạng bị lạm dụng tình dục và bạo lực trong cộng đồng chuyển giới cũng ở mức báo động. 23% cho biết đã buộc phải quan hệ tình dục, và 16% đề cập rằng đã bị bạo lực tình dục. Ngoài ra 83% người được hỏi chia sẻ là bị chế giễu bởi vì họ là người chuyển giới. Tuy nhiên những con số kể trên chưa thể phản ánh đầy đủ về bức tranh cộng đồng chuyển giới ở Việt Nam do chưa đề cập đến cộng đồng người chuyển giới nam, những người chuyển giới chưa lộ diện và chưa đến độ tuổi thành niên.

Hoa hậu chuyển giới thế giới 2018 Hương Giang rất tích cực trong các hoạt động cộng đồng  Người chuyển giới 

Các rào cản về mặt xã hội, văn hóa và pháp lý đang đặt người chuyển giới trở thành nhóm dễ bị tổn thương. Họ bị bắt nạt, kỳ thị và phân biệt đối xử ở chính gia đình và cộng đồng. Cơ hội tiếp cận việc làm và y tế của họ cũng bị giới hạn. Trong khi các dịch vụ y tế, pháp lý và xã hội cho người dân nói chung đang ngày càng cải thiện, nhưng dịch vụ cho người chuyển giới hầu như không có.

Hiện nay cả nước có 3 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã đượ̣c Bộ Y tế cho phép thực hiện xác định lại giới tính, bao gồm: Bệnh viện (BV) Nhi Trung Ương, BV Hữu Nghị Việt Đức và BV Nhi đồng 2 TP.Hồ Chí Minh. Về kỹ thuật, nhiều cơ sở khám chữa bệnh trong nước đủ điều kiện thực hiện. Đồng thời, nhằm tạo điều kiện cho người chuyển giới, dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính đã được xây dựng dựa trên nguyên tắc tôn trọng, bảo vệ quyền con người theo tinh thần của Hiến pháp 2013. Đây là tin vui cho những người chuyển giới.

Tuy nhiên, dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính mặc dù có nhiều điểm tiến bộ nhưng vẫn còn hạn chế. Một số điểm quan trọng trong dự thảo chưa nhận được sự đồng thuận của cộng đồng người chuyển giới. Nhiều vấn đề trắc trở mà người chuyển giới đang gặp sẽ vẫn chưa được tháo gỡ, khi luật ra đời chưa bổ sung những xu hướng tiến bộ.

Theo quy định của dự thảo: “Can thiệp y học để chuyển đổi giới tính là một hoặc toàn bộ quá trình từ điều trị nội tiết tố sinh dục đến phẫu thuật ngực, phẫu thuật bộ phận sinh dục để thay đổi giới tính khác với giới tính sinh học hoàn thiện”. Như vậy theo điểm này, các cá nhân muốn được thừa nhận là người chuyển đổi giới tính bắt buộc phải điều trị nội tiết tố sinh dục và phẫu thuật ngực hoặc bộ phận sinh dục.

Trong khi đó, cộng đồng người chuyển giới không phải ai cũng có nhu cầu chuyển đổi giới tính thông qua việc can thiệp y học vì các lý do khác nhau, như chí phí rất cao, tỷ lệ thành công ở mức thấp hơn từ nam sang nữ. Mặt khác, phẫu thuật chuyển giới hoàn toàn đồng nghĩa với việc phải hy sinh đi nhiều năm tháng tuổi thọ nên nhiều người không muốn làm vì rủi ro quá lớn.

Lam An

Bài viết đóng góp, xin gửi về email: phunustyle@gmail.com